Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 28(10):90-97. DOI 10.32895/hcjm.m.2025.10.12
Lượt xem: 47 Lượt tải PDF: 10
Võ Thị Hoài Hương1, Nguyễn Hoàng Thanh Vân1, Phan Thị Minh Phương1, Trần Thị Bích Ngọc1, Võ Thắng2, Võ Tam1
Mục tiêu: (1) Khảo sát các rối loạn khoáng xương trên bệnh nhân bệnh thận mạn tại bệnh viện trung ương Huế. (2) Đánh giá mật độ xương bằng phương pháp DEXA ở đối tượng nghiên cứu trên.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 173 bệnh nhân (BN) được chẩn đoán bệnh thận mạn (BTM); trong đó gồm 32 BN giai đoạn 3-4, 52 BN giai đoạn 5 chưa lọc máu (ND), 51 BN giai đoạn 5 lọc máu chu kỳ (HD), 38 BN giai đoạn 5 lọc màng bụng (PD) tại khoa Nội Thận – Cơ xương khớp và khoa Thận nhân tạo bệnh viện Trung Ương Huế từ tháng 4/2023 đến tháng 10/2024.
Kết quả: Về Canxi máu hiệu chỉnh: Ở nhóm G3-4: 93,74% có nồng độ canxi hiệu chỉnh trong giới hạn bình thường. Ở nhóm G5ND có 48,08% và nhóm G5PD có 42,11% có nồng độ canxi hiệu chỉnh giảm trong khi chỉ 11,76% ở nhóm G5HD có nồng độ canxi hiệu chỉnh giảm. Về Phospho máu: Nhóm G3-4 phospho máu chủ yếu là trong giới hạn bình thường (78,14%). Tăng phospho máu ở nhóm G5ND, G5HD, G5PD lần lượt là 90,38%; 86,27% và 68,42%. Về tích số CaxP: Ở nhóm G3-4 chủ yếu đạt giới hạn khuyến cáo: 96,88%. Tăng tích số CaxP được ghi nhận ở nhóm G5HD, G5ND, G5PD lần lượt là 56,86%; 34,62% và 31,58%. Về PTH máu: Tỷ lệ tăng PTH máu được ghi nhận ở nhóm G5PD, G5ND và G5HD lần lượt là 94,74%; 94,23% và 90,20%. Theo tiêu chuẩn chẩn đoán loãng xương của WHO, tỷ lệ loãng xương chung ở các nhóm bệnh thận mạn trong nghiên cứu chiếm 30,1% và tỷ lệ thiếu xương là 37,6%. Tỷ lệ loãng xương phân theo nhóm bệnh thận mạn G3-4, G5PD, G5ND, G5HD lần lượt là: 40,5%; 39,5%; 25,0% và 21,6%. Tỷ lệ thiếu xương phân theo nhóm bệnh thận mạn G5PD, G5HD, G5ND, G3-4 lần lượt là: 47,4%; 41,2%; 36,5% và 21,9%.
Kết luận: Rối loạn khoáng xương ở BTM (CKD-MBD), loãng xương là biến chứng quan trọng và thường gặp trên bệnh nhân BTM, đặc biệt là ở các giai đoạn bệnh tiến triền và giai đoạn cuối điều trị thay thế thận suy. Trong nghiên cứu này phát hiện rối loạn khoáng xương ở bệnh nhân bệnh thận mạn thường gặp là canxi máu giảm, phospho máu tăng và tăng PTH máu. Đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA ở bệnh nhân bệnh thận mạn, phát hiện có tỷ lệ loãng xương theo WHO 1994 ở 30,1% bệnh nhân và tỷ lệ thiếu xương là 37,6%.
Từ khoá: bệnh thận mạn; rối loạn khoáng xương; mật độ xương; loãng xương; thiếu xương
Objectives: (1) Evaluate bone mineral disorder in patients with chronic kidney disease at Hue Central Hospital. (2) Evaluate bone mineral density by DEXA method in the CKD patients.
Methods: A cross-sectional descriptive study on 173 patients diagnosed with CKD; including 32 patients with stage 3-4, 52 patients with stage 5 not on dialysis (ND), 51 patients with stage 5 on hemodialysis (HD), 38 patients with stage 5 on peritoneal dialysis (PD) at the Department of Nephrology - Musculoskeletal and Hemodialysis and the Department of Hemodialysis of Hue Central Hospital from April 2023 to October 2024.
Results: Regarding corrected blood calcium: 93.74% of patients in G3-4 had corrected calcium concentrations within normal limits. The proportion of reduced corrected calcium concentrations in G5ND and G5PD was 48.08% and 42.11%, respectively, while only 11.76% of G5HD group had this disorder. Regarding blood phosphorus: in the G3-4 group, blood phosphorus was mainly within normal limits (78.14%). Increased blood phosphorus in the G5ND, G5HD, and G5PD groups were 90.38%, 86.27%, and 68.42%, respectively. Regarding CaxP: in the G3-4 group, the indicator mainly reached the recommended limit, which was 96.88%. Increased product of CaxP was recorded in the G5HD, G5ND, and G5PD groups at 56.86%, 34.62%, and 31.58%, respectively. Regarding blood PTH: The rate of increased blood PTH was recorded in the G5PD, G5ND and G5HD groups at 94.74%, 94.23% and 90.20%, respectively. According to the WHO osteoporosis diagnostic criteria, the overall rate of osteoporosis in the chronic kidney disease groups in the study was 30.1% and the rate of osteopenia was 37.6%. The respective rates of osteoporosis classified by chronic kidney disease groups G3-4, G5PD, G5ND, G5HD were: 40.5%; 39.5%; 25.0% and 21.6%. The rates of osteopenia classified by chronic kidney disease groups G5PD, G5HD, G5ND, G3-4 were: 47.4%; 41.2%; 36.5% and 21.9%, respectively.
Conclusions: Bone mineral disorder in CKD (CKD-MBD) and osteoporosis are important and common complications in CKD patients, especially in the advanced stages of the disease and the end stage of renal replacement therapy. In this study, CKD-MBD are often hypocalcemia, hyperphosphatemia and hyperparathyroidism. Bone mineral density measurement by DEXA method found that osteoporosis rate according to WHO 1994 accounted for 30.1% of patients and 37.6% of patients were osteopenia.
Keywords: chronic kidney disease; bone mineral disorder; bone mineral density; osteoporosis; osteopenia
